همه‌ی واژن‌ها (از جمله واژن‌های سالم) بوی ملایمی دارند. بوی واژن ممکن است به‌دلیل رابطه‌ی جنسی، قاعدگی، بارداری و غیره تغییر کند. با این حال، بوی قوی و ناخوشایند واژن همراه با ترشح، ممکن است نشانه‌ی یک مشکل سلامتی مانند واژینیت باشد. یک دوره آنتی بیوتیک اغلب تمام چیزی است که برای درمان این بیماری و خلاص شدن از شر بوی بد واژن مورد نیاز است. در این مقاله سعی داریم تا به بررسی علل و روش‌های درمان بوی بد واژن بپردازیم.
بوهای طبیعی واژن
بسیاری از بوهای واژن نشان دهنده‌ی تغییرات کوتاه‌مدت در سطح pH هستند و جای نگرانی ندارند. برخی از این دلایل شامل موارد زیر می‌شوند:
- بوی واژن که کمی بوی ترش یا تند می‌دهد ممکن است نشانه‌ی آن باشد که سطح pH در فلور واژن کمی اسیدی‌تر از حد معمول است. این بو با باکتری‌های مفید موجود در واژن (لاکتوباسیل‌ها) مرتبط است. برخی از افراد بوی آن را شبیه به مایه‌ی مخمر توصیف می‌کنند.
- بوی کمی شیرین یا تلخ، مانند نان زنجبیلی، ممکن است نشانه‌ای از تغییر سطح pH واژن باشد.
- ترشحات واژن ممکن است در زمان قاعدگی کمی بوی فلز بدهد. این به این دلیل است که خون پریود حاوی آهن است.
- واژنی که بوی آمونیاک می‌دهد ممکن است نشانه‌ای از وجود باقی مانده‌ی ادرار در ناحیه‌ی تناسلی یا کم آبی بدن باشد.
- بویی شبیه به بوی بدن ممکن است نشانه‌ی استرس و افزایش فعالیت غدد تعریقی باشد.
بوی موقت واژن شایع است و اغلب خود‌به‌خود برطرف میشود. بوها ممکن است مربوط به تغییرات هورمونی یا حتی رژیم غذایی باشد. به‌عنوان مثال، غذاهای با بوی قوی، مانند سیر یا ماهی، می‌توانند باعث تغییرات بو در واژن شوند. با این حال، بوی نامطبوع که از بین نمی‌رود ممکن است نشانه‌ی یک بیماری زمینه‌ای باشد که نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارد.
بوی غیر طبیعی واژن چیست؟
همان‌طور که ذکر شد آلت تناسلی هر فردی بوی منحصر به فردی دارد و این کاملاً طبیعی است. بوی نا‌آشنا و ناخوشایند قوی (به‌خصوص بویی که برای چندین روز ادامه می‌یابد و مشابه بوی ماهی است) طبیعی نیست. بوی بد واژن، به‌خصوص زمانی که با علائم دیگری مانند ترشحات واژن سفید مایل به خاکستری، سوزش و خارش همراه شود، ممکن است نشانه‌ی یک اختلال در سلامت جنسی باشد.
عوامل به‌وجود آورنده‌ی بوی واژن غیرطبیعی
بوی بدن یا واژن با ایجاد برخی تغییرات مانند بارداری، تعریق، ادرار، رابطه‌ی جنسی، یائسگی یا موارد دیگری مانند پیروی از یک رژیم غذایی خاص، دچار تغییر میشود، اما این بو، ناخوشایند نیست. عدم تعادل در سطوح باکتریایی واژن می‌تواند منجر به عفونت و التهاب شود که به این وضعیت «واژینیت» گفته میشود. شایع‌ترین انواع واژینیت که باعث ایجاد بوی نامطبوع واژن می‌شوند، علائم دیگری مانند ترشحات غیر طبیعی واژن را نیز ایجاد می‌کنند. شایع‌ترین دلایلی که سبب ایجاد بوی واژن بد می‌شوند عبارتند از:
عفونت واژینال (واژینوز باکتریال)
علت این حالت، عفونتی است که به‌دلیل عدم تعادل در فلور واژن ایجاد میشود. معمولاً این عفونت منجر به ایجاد بویی شبیه به بوی ماهی میشود. یکی دیگر از علائم رایج آن ترشحات خاکستری یا خاکستری مایل به سفید است.
تاخیر در تعویض پد یا تامپون
کوتاهی و تاخیر در تعویض پد بهداشتی یا تامپون در هنگام عادت ماهیانه نیز می‌تواند موجب بوی واژن مامطبوع شود. اگر فراموش کنید تامپون را بردارید، ممکن است در نهایت بویی مانند گوشت گندیده را متوجه شوید.
عدم رعایت بهداشت
کوتاهی در رعایت تمیزی و بهداشت فردی نیز می‌تواند موجب بوی واژن نامطبوع شود. اهمیت ندادن به شستشوی بدن، تنظیم PH پوست و بخش‌های مختلف بدن از جمله واژن بسیار مهم است.
سرطان دهانه‌ی رحم
از جمله علائم ابتلاء به سرطان دهانه‌ی رحم می‌تواند شامل ترشحات قوی و بدبو باشد.
سرطان واژن
یکی از علائم ابتلاء به سرطان واژن، ترشحات شدید واژن با بوی قوی است.
فیستول رکتوواژینال
فیستول رکتوواژینال یک وضعیت نادر است که در آن شکاف بین راست روده و واژن اجازه می‌دهد تا مدفوع به داخل واژن نشت کند. این نشت باعث ترشحات بدبو میشود.
بیماری‌های مقاربتی
ابتلاء به بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا، تریکومونیازیس و سوزاک نیز می‌تواند موجب بوی واژن نامطبوع شود. تریکومونیازیس یک عفونت مقاربتی ناشی از یک انگل است که از طریق مقاربت انتقال می‌یابد. از جمله علائم آن ایجاد بویی شبیه ماهی یا کپک و ترشحات زرد مایل به سبز است.
درمان بوی بد واژن چگونه امکان‌پذیر است؟
از آن جایی‌که عوامل ایجاد کننده‌ی بوی بد واژن بسیارند، راه‌های برطرف کردن این معضل هم متنوع است. البته باید گفت در بسیاری از موارد، اگر این بو ناشی از یک عامل موقتی نظیر مصرف غذای خاصی باشد، خود‌به‌خود رفع میشود اما در صورت ماندگاری می‌توان از راهکار‌های زیر و درمان دارویی کمک گرفت.
بوی بد واژن در حداقل یک سوم مواقع، بدون درمان از بین می‌رود. اگر بو به‌خودی‌خود بهبود نیابد، پزشک متخصص آنتی‌بیوتیک را برای درمان بیماری و خلاص شدن از شر بوی واژن تجویز می‌کند. آنتی‌بیوتیک‌هایی که معمولاً برای از بین بردن عفونت‌های ایجاد کننده‌ی بوی واژن نامطبوع، تجویز می‌شوند عبارتند از:
- کلیندامایسین (Clindamycin)
- مترونیدازول (Metronidazole)
- تینیدازول (Tinidazole)
در صورتی‌که بوی واژن به‌صورت خودبه‌خودی یا با مصرف آنتی‌بیوتیک برطرف نشد، پزشک متخصص پس از معاینه و تشخیص دقیق بیماری، نسبت به تجویز درمان اقدام می‌نماید.
راه‌های پیش‌گیری از بوی بد واژن
شما می‌توانید عادات سالمی را برای تمیز نگه داشتن و محافظت از واژن در برابر عفونت ایجاد کنید. برخی از این راهکار‌ها عبارتند از:
- بهداشت را رعایت کنید: به‌طور منظم دوش بگیرید و فقط از صابون ملایم و بدون عطر و آب گرم برای تمیز کردن واژن استفاده کنید. مدت کوتاهی پس از ورزش، حمام کنید و لباس تمیز بپوشید. مدت زیادی با لباس‌های گرم و عرق کرده یا مایو‌ی مرطوب ننشینید. محیط‌های گرم و مرطوب مکان‌های ایده آلی برای رشد باکتری‌های مضر هستند.
- از دوش واژینال خودداری کنید: دوش واژینال می‌تواند سطح pH واژن را به هم بزند و شما را در برابر عفونت آسیب‌پذیر کند. اگر قبلاً عفونت واژن را تجربه کرده‌اید، دوش واژینال می‌تواند باکتری‌ها را به عمق بدن شما وارد کند و باعث عفونت شدیدتر و بیماری التهابی لگن (PID) شود. PID یک عفونت شدید است که می‌تواند منجر به ناباروری گردد.
- لباس‌های سبک و گشاد بپوشید: از پوشیدن لباس‌هایی که روی واژن شما فشار ایجاد می‌کنند و خیلی تنگ هستند، خودداری کنید. در عوض، لباس زیر نخی بپوشید که گرما و رطوبت را در خود نگه نمی‌دارد.
- مقدار مناسبی آب بنوشید: در صورت کم آبی، واژن ممکن است بویی شبیه به بوی آمونیاک متساعد نماید. در صورت عدم وجود آب کافی، مواد زائد موجود در ادرار می‌توانند غلیظ و بدبو شوند. آب می‌تواند به هیدراتاسیون و از بین بردن بو کمک کند.
- در طول رابطه‌ی جنسی از واژن (و فلور واژن) محافظت کنید: برای کاهش خطر ابتلاء به عفونت‌های مقاربتی (STIs) و سایر عفونت‌های انگلی که می‌توانند سطح pH واژن را تغییر دهند، از کاندوم استفاده کنید. اگر از روان‌کننده استفاده می‌کنید، بهتر است برای جلوگیری از تحریک واژن، فقط انواع بدون بو و بدون طعم را انتخاب نمایید.
- از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید: به‌عنوان قاعده‌ی کلی، یک رژیم غذایی متعادل و غنی از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی، در مقایسه با غذاهای چرب و فست فود، بوی ملایم‌تری را ایجاد می‌کند. البته بعضی از غذاهای با بوی تند مانند مارچوبه، سیر و پیاز می‌توانند بوی قوی‌تری ایجاد کنند.
به‌طور کلی توجه به رژیم غذایی و رعایت بهداشت جنسی می‌توانند در بسیاری از موارد از بوی واژن پیش‌گیری نمایند.
چه زمانی باید برای درمان بوی بد واژن اقدام کنید؟
اگر بوی غیرطبیعی واژن یا بوی طولانی مدت همراه با ترشح، سوزش و خارش را تجربه می‌کنید، باید حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. واژینیت درمان نشده ممکن است منجر به عفونت‌های واژن شود که می‌تواند به رحم یا لوله‌های فالوپ سرایت کند. واژینیت هم‌چنین می تواند خطر ابتلاء به بیماری‌های مقاربتی را افزایش دهد.
اگر باردار هستید، در صورت مشاهده‌ی هر علامتی، حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. افراد باردار مبتلاء به واژینیت بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس، عفونت مایع آمنیوتیک و سایر عوارض هستند ضمن این‌که وزن کم نوزاد هنگام تولد نیز می‌تواند یکی از عوارض این بیماری باشد.
کلام آخر
توصیه میشود در صورتی‌که بوی بد واژن در طولانی‌مدت پایدار یا همراه با تغییر در رنگ، ایجاد خارش، درد و بافت باشد، به‌هیچ عنوان خجالت نکشید و حتماً برای بررسی دقیق وضعیت سلامتی خود، در اصرع زمان، با پزشک متخصص مشورت کنید.